Το εγχειρίδιο «Φαρμακολογία» των Rang και Dale παρέχει μια εμπεριστατωμένη και πλήρη προσέγγιση στην ανάλυση των θεραπευτικών παραγόντων, τόσο σε κυτταρικό όσο και σε μοριακό επίπεδο. Τα λεπτομερή διαγράμματα και οι έγχρωμες φωτογραφίες, σε συνδυασμό με το πλούσιο κείμενο, βοηθούν στην κατανόηση ακόμη και των πιο πολύπλοκων εννοιών.• Μάθετε για τις κλινικές εφαρμογές μέσα από ένα εκτενώς ενημερωμένο και αναθεωρημένο κείμενο.• Μείνετε ενήμεροι ως προς τις τελευταίες ανακαλύψεις στη φαρμακολογία χάρη στις σημαντικές ενημερώσεις που έχουν γίνει σε κεφάλαια αναφορικά με τον τρόπο δράσης των φαρμάκων, τους διαβιβαστές αμινοξέων, τα αναλγητικά φάρμακα, τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα και τον εθισμό, την εξάρτηση και την κατάχρηση ουσιών.• Νέα και αναδιοργανωμένα κεφάλαια: άμυνα ξενιστή, φλεγμονώδεις διαμεσολαβητές, φαρμακογενετική, φαρμακογενωμική και εξατομικεύμενη ιατρική, υδροξυτρυπταμίνη και φαρμακευτική αντιμετώπιση της ημικρανίας, πουρίνες.• Εύκολη εύρεση των απαιτούμενων πληροφοριών χάρη στη χρωματική διάταξη του βιβλίου.• Λεπτομερή διαγράμματα και έγχρωμες φωτογραφίες, που καθιστούν σαφείς ακόμη και τις πιο πολύπλοκες έννοιες και διευκολύνουν την επανάληψη.• Πλαίσιο με σημεία-κλειδιά και πλαίσια με κλινικές χρήσεις, που υπογραμμίζουν σημαντικές πληροφορίες και κλινικές εφαρμογές.
ΠεριεχόμεναΠρόλογος xviiΕυχαριστίες xviiiΠρόλογος Eλληνικής Έκδοσης xixΣυντμήσεις και ακρωνύμια xxiiiΕνότητα 1: Γενικές αρχές1. Τι είναι η φαρμακολογία 1Επισκόπηση 1Τι είναι φάρμακο 1Απαρχές και προπομποί 1Η φαρμακολογία στον 20ό και τον 21ο αιώνα 2Αρχές εναλλακτικής θεραπευτικής 2Η έλευση της βιοτεχνολογίας 3Η φαρμακολογία σήμερα 42. Πώς δρουν τα φάρμακα: γενικές αρχές 6Επισκόπηση 6Εισαγωγή 6Πρωτεϊνικοί στόχοι για τη δέσμευση των φαρμάκων 6Υποδοχείς φαρμάκων 7Εκλεκτικότητα των φαρμάκων 7Ταξινόμηση υποδοχέων 8Αλληλεπιδράσεις φαρμάκων–υποδοχέων 8Συναγωνιστικός ανταγωνισμός 10Μερικοί αγωνιστές και η έννοια της αποτελεσματικότητας 12Ανταγωνισμός και συνέργεια φαρμάκων 16Χημικός ανταγωνισμός 16Φαρμακοκινητικός ανταγωνισμός 16Αποκλεισμός σύνδεσης υποδοχέα/ενδογενούς διαμεσολαβητή 16Φυσιολογικός ανταγωνισμός 16Απευαισθητοποίηση και ταχυφυλαξία 17Ποσοτική προσέγγιση της αλληλεπίδρασης φαρμάκου-υποδοχέα 18Η φύση της φαρμακολογικής επίδρασης 203. Πώς δρουν τα φάρμακα: μοριακές πτυχές 22Επισκόπηση 22Στόχοι της δράσης των φαρμάκων 22Υποδοχείς 22Κανάλια ιόντων 22Ένζυμα 23Μεταφορικές πρωτεΐνες 25Πρωτεΐνες-υποδοχείς 25Απομόνωση και κλωνοποίηση υποδοχέων 25Τύποι υποδοχέων 26Μοριακή δομή των υποδοχέων 26Τύπος 1: κανάλια ιόντων εξαρτώμενα από πρόσδεμα 28Τύπος 2: υποδοχείς συζευγμένοι με g-πρωτεΐνες (gpcr) 30Τύπος 3: υποδοχείς συνδεδεμένοι με κινάσες και συγγενείς υποδοχείς 41Τύπος 4: πυρηνικοί υποδοχείς 44Τα κανάλια ιόντων ως στόχοι φαρμάκων 47Εκλεκτικότητα ως προς τα ιόντα 48Έλεγχος διάνοιξης 48Μοριακή δομή των καναλιών ιόντων 48Φαρμακολογία των καναλιών ιόντων 50Έλεγχος της έκφρασης των υποδοχέων 50Υποδοχείς και ασθένειες 514. Δράση φαρμάκων: κυτταρικές διαδικασίες – διέγερση σύσπαση και έκκριση 54Επισκόπηση 54Ρύθμιση του ενδοκυττάριου ασβεστίου 54Μηχανισμοί εισόδου ασβεστίου 54Μηχανισμοί αποβολής ασβεστίου 57Μηχανισμοί απελευθέρωσης ασβεστίου 57Καλμοδουλίνη 58Διέγερση 58Το κύτταρο «εν ηρεμία» 59Ηλεκτρικά και ιοντικά συμβάντα που υπόκεινται του δυναμικού ενέργειας 59Λειτουργία των καναλιών 60Μυϊκή σύσπαση 65Σκελετικός μυς 65Καρδιακός μυς 65Λείος μυς 66Απελευθέρωση χημικών διαμεσολαβητών 67Εξωκυττάρωση 68Μηχανισμοί απελευθέρωσης εκτός κυστιδίων 69Επιθηλιακή μεταφορά ιόντων 705. Κυτταρικός πολλαπλασιασμός απόπτωση επούλωση και αναγέννηση 72Επισκόπηση 72Κυτταρικός πολλαπλασιασμός 72Ο κυτταρικός κύκλος 72Αλληλεπιδράσεις μεταξύ κυττάρων αυξητικών παραγόντων και μορίων του εξωκυττάριου χώρου 75Αγγειογένεση 77Απόπτωση και απομάκρυνση των κυττάρων 77Μορφολογικές μεταβολές στην απόπτωση 78Οι κύριοι πρωταγωνιστές της απόπτωσης 78Οδοί προς την απόπτωση 78Παθοφυσιολογικές προεκτάσεις 80Επούλωση και ίαση 80Υπερπλασία 80Ανάπτυξη διήθηση και μετάσταση των όγκων 80Βλαστοκύτταρα και αναγέννηση 81Θεραπευτικές προεκτάσεις 82Αποπτωτικοί μηχανισμοί 82Αγγειογένεση και μεταλλοπρωτεάσες 82Ρυθμιστές του κυτταρικού κύκλου 836. Κυτταρικοί μηχανισμοί: άμυνα ξενιστή 85Επισκόπηση 85Εισαγωγή 85Η φυσική ανοσοαπόκριση 85Αναγνώριση παθογόνων 86Η ειδική ανοσοαπόκριση 91Η επαγωγική φάση 91Η δραστική φάση 93Συστηματικές αποκρίσεις στη φλεγμονή 95Ο ρόλος του νευρικού συστήματος στη φλεγμονή 96Ανεπιθύμητες φλεγμονώδεις και ανοσολογικές αποκρίσεις 96Η έκβαση της φλεγμονώδους απόκρισης 977. Μεθοδολογία και μετρήσεις στη φαρμακολογία 99Επισκόπηση 99Βιοπροσδιορισμός (bioassay) 99Βιολογικά συστήματα ελέγχου 99Γενικές αρχές του βιοπροσδιορισμού 101Ζωικά μοντέλα ασθένειας 102Γενετικά και διαγονιδιακά πειραματικά μοντέλα 103Φαρμακολογικές μελέτες στους ανθρώπους 104Κλινικές δοκιμές 104Αποφυγή των συστηματικών σφαλμάτων 106Το μέγεθος του δείγματος 106Μετρήσεις κλινικών αποτελεσμάτων 107H συχνοτική (frequentist) και η Μπεϋζιανή (bayesian) προσέγγιση 107Εικονικές θεραπείες 108Μετα-ανάλυση 108Αντισταθμίζοντας οφέλη και κινδύνους 1098. Απορρόφηση και κατανομή των φαρμάκων 111Επισκόπηση 111Εισαγωγή 111Φυσικοχημικές διαδικασίες που καθορίζουν την τύχη των φαρμάκων στον οργανισμό 111Η κίνηση των μορίων των φαρμάκων μέσω των κυτταρικών φραγμών 111Πρόσδεση των φαρμάκων στις πρωτεΐνες του πλάσματος 116Καταμερισμός στο σωματικό λίπος και σε άλλους ιστούς 117Απορρόφηση των φαρμάκων και οδοί χορήγησης 119Χορήγηση από του στόματος 120Υπογλώσσια χορήγηση 121Χορήγηση από το ορθό 122Εφαρμογή σε επιθηλιακές επιφάνειες 122Χορήγηση με εισπνοή 122Χορήγηση με ένεση 122Κατανομή των φαρμάκων στον οργανισμό 123Διαμερίσματα των υγρών του σώματος 123Όγκος κατανομής 125Ειδικά συστήματα χορήγησης φαρμάκων 125Βιολογικά διασπάσιμα μικροσφαιρίδια 125Προ-φάρμακα 126Συμπλέγματα φαρμάκου-αντισώματος 126Ενσωμάτωση σε λιποσώματα 127Επικάλυψη εμφυτεύσιμων συσκευών 1279. Μεταβολισμός και απέκκριση των φαρμάκων 128Επισκόπηση 128Εισαγωγή 128Μεταβολισμός των φαρμάκων 128Αντιδράσεις φάσης 1 128Αντιδράσεις φάσης 2 130Στερεοεκλεκτικότητα 131Αναστολή του ρ450 131Επαγωγή των μικροσωμιακών ενζύμων 131Μεταβολισμός πρώτης διόδου (προσυστηματικός) 132Φαρμακολογικά δραστικοί μεταβολίτες φαρμάκων 132Απέκκριση των φαρμάκων και των μεταβολιτών τους 133Έκκριση χολής και εντεροηπατική κυκλοφορία 133Νεφρική απέκκριση των φαρμάκων και των μεταβολιτών τους 13310. Φαρμακοκινητική 136Επισκόπηση 136Εισαγωγή: ορισμός και χρησιμότητα της φαρμακοκινητικής 136Χρησιμότητα της φαρμακοκινητικής 137Αντικείμενο του κεφαλαίου αυτού 137Απομάκρυνση φαρμάκου εκφρασμένη ως κάθαρση 137Μονοδιαμερισματικό μοντέλο 138Επίδραση επαναλαμβανόμενων δόσεων 139Επίδραση της μεταβλητότητας στον ρυθμό απορρόφησης 140Πιο πολύπλοκα μοντέλα κινητικής 140Μοντέλο δύο διαμερισμάτων 141Κινητική κορεσμού 142Πληθυσμιακή φαρμακοκινητική 142Περιορισμοί της φαρμακοκινητικής 14311. Φαρμακογενετική φαρμακογενωμική και «εξατομικευμένη ιατρική» 145Επισκόπηση 145Εισαγωγή 145Συναφείς στοιχειώδεις πληροφορίες γενετικής 146Μονογονιδιακές διαταραχές φαρμακοκινητικής 146Ανεπάρκεια χολινεστεράσης του πλάσματος 147Οξεία διαλείπουσα πορφυρία 147Ανεπάρκεια ακετυλίωσης φαρμάκων 147Ωτοτοξικότητα από αμινογλυκοσίδες 148Φάρμακα και κλινικώς διαθέσιμες φαρμακογενωμικές αναλύσεις 148Αναλύσεις γονιδίων hla 149Αναλύσεις σχετικές με γονίδια μεταβολισμού των φαρμάκων 150Γονιδιακές αναλύσεις σχετικές με στόχους φαρμάκων 150Συνδυασμένες γονιδιακές αναλύσεις (μεταβολισμού και στόχου) 151Συμπεράσματα 151Ενότητα 2: Χημικοί μεσολαβητές 12. Χημικοί διαμεσολαβητές και το αυτόνομο νευρικό σύστημα 153Επισκόπηση 153Ιστορικά στοιχεία 153Το αυτόνομο νευρικό σύστημα 154Βασική ανατομική και φυσιολογία 154Διαβιβαστές στο αυτόνομο νευρικό σύστημα 156Γενικές αρχές της χημικής διαβίβασης 158Η αρχή του dale 158Η υπερευαισθησία της απονεύρωσης 158Προσυναπτική ρύθμιση 158Μετασυναπτική ρύθμιση 160Διαβιβαστές έκτος της ακετυλοχολίνης και της νοραδρεναλίνης 161Συν-διαβίβαση 162Τερματισμός της διαβιβαστικής δράσης 163Βασικά στάδια στη νευροχημική διαβίβαση: στόχοι δράσης των φαρμάκων 16413. Χολινεργική διαβίβαση 166Επισκόπηση 166Μουσκαρινικές και νικοτινικές δράσεις της ακετυλοχολίνης 166Υποδοχείς ακετυλοχολίνης 166Νικοτινικοί υποδοχείς 166Μουσκαρινικοί υποδοχείς 168Φυσιολογία της χολινεργικής διαβίβασης 169Σύνθεση και απελευθέρωση της ακετυλοχολίνης 170Ηλεκτρικά γεγονότα κατά τη διαβίβαση στις ταχείες χολινεργικές συνάψεις 171Επίδραση των φαρμάκων στη χολινεργική διαβίβαση 172Φάρμακα που επηρεάζουν τους μουσκαρινικούς υποδοχείς 172Φάρμακα που επηρεάζουν τα γάγγλια του αυτόνομου 177Νευρομυϊκοί αποκλειστές 179Φάρμακα που δρουν προσυναπτικά 183Φάρμακα που ενισχύουν τη χολινεργική διαβίβαση 184Άλλα φάρμακα που ενισχύουν τη χολινεργική διαβίβαση 18914. Νοραδρενεργική διαβίβαση 190Επισκόπηση 190Κατεχολαμίνες 190Ταξινόμηση των αδρενεργικών υποδοχέων 190Φυσιολογία της νοραδρενεργικής διαβίβασης 191Ο νοραδρενεργικός νευρώνας 191Πρόσληψη και καταβολισμός των κατεχολαμινών 195Φάρμακα που δρουν στην αδρενεργική διαβίβαση 197Φάρμακα που δρουν στους αδρενεργικούς υποδοχείς 197Φάρμακα που επηρεάζουν τους νοραδρενεργικούς νευρώνες 20815. Η φαρμακολογία της ημικρανίας 213Επισκόπηση 2135-Υδροξυτρυπταμινη 213Κατανομή βιοσύνθεση και αποδόμηση 213Φαρμακολογικές επιδράσεις 214Ταξινόμηση των 5-ητ υποδοχέων 215Φάρμακα που δρουν στους 5-ητ υποδοχείς 216Ημικρανία και άλλες κλινικές καταστάσεις στις οποίες η 5-ητ διαδραματίζει κάποιον ρόλο 219Ημικρανία και αντιημικρανικά φάρμακα 219Καρκινοειδές σύνδρομο 221Πνευμονική υπέρταση 22316. Πουρίνες 224Επισκόπηση 224Εισαγωγή 224Πουρινεργικοί υποδοχείς 224Η αδενοσίνη ως διαμεσολαβητής 225Η αδενοσίνη και το καρδιαγγειακό σύστημα 226Αδενοσίνη και άσθμα 226Η αδενοσίνη στο κνς 226Η adp ως μεσολαβητής 227Η adp και τα αιμοπετάλια 227Η atp ως διαμεσολαβητής 227Η atp ως νευροδιαβιβαστής 227Η atp στην αντίληψη του πόνου 227Η atp στη φλεγμονή 227Μελλοντικές προοπτικές 22717. Τοπικές ορμόνες: κυτταροκίνες βιολογικά δραστικά λιπίδια αμίνες και πεπτίδια 229Επισκόπηση 229Εισαγωγή 229Κυτταροκίνες 229Ιντερλευκίνες 229Χημειοκίνες 231Ιντερφερόνες 231Ισταμίνη 231Σύνθεση και αποθήκευση της ισταμίνης 232Απελευθέρωση της ισταμίνης 232Υποδοχείς της ισταμίνης 232Δράσεις 232Εικοσανοειδή 233Γενικά σχόλια 233Δομή και βιοσύνθεση 233Προστανοειδή 234Λευκοτριένια 237Λιποξίνες και ρεζολβίνες 238Παράγοντας ενεργοποίησης των αιμοπεταλίων 239Δράσεις και ρόλος στη φλεγμονή 239Βραδυκινίνη 239Πηγή και σχηματισμός της βραδυκινίνης 239Μεταβολισμός και απενεργοποίηση της βραδυκινίνης 240Υποδοχείς βραδυκινίνης 240Δράσεις και ρόλος στη φλεγμονή 240Μονοξείδιο του αζώτου 241Νευροπεπτίδια 241Συμπεράσματα 24118. Κανναβινοειδή 243Επισκόπηση 243Κανναβινοειδή προερχόμενα από τα φυτά και οι φαρμακολογικές τους δράσεις 243Φαρμακολογικές δράσεις 243Πληροφορίες για τη φαρμακοκινητική και τις μεθόδους ανάλυσης 244Ανεπιθύμητες ενέργειες 244Ανοχή και εξάρτηση 244Υποδοχείς κανναβινοειδών 244Ενδοκανναβινοειδή 245Βιοσύνθεση των ενδοκανναβινοειδών 246Τερματισμός του σήματος τωνενδοκανναβινοειδών 246Φυσιολογικοί μηχανισμοί 247Συμμετοχή σε παθολογικές καταστάσεις 247Συνθετικά κανναβινοειδή 248Κλινικές εφαρμογές 24819. Πεπτίδια και πρωτεΐνες ως διαμεσολαβητές 250Επισκόπηση 250Εισαγωγή 250Ιστορικά στοιχεία 250Γενικές αρχές της φαρμακολογίας των πεπτιδίων 250Δομή των πεπτιδίων 250Τύποι πεπτιδικών διαμεσολαβητών 251Πεπτίδια στο νευρικό σύστημα: σύγκριση με τους συμβατικούς διαβιβαστές 252Βιοσύνθεση και ρύθμιση των πεπτιδίων 253Πεπτιδικά πρόδρομα 253Ποικιλότητα μεταξύ πεπτιδικών οικογενειών 255Πεπτιδική μεταφορά και έκκριση 256Πεπτιδικοί ανταγωνιστές 256Πρωτεΐνες και πεπτίδια ως φάρμακα 257Συμπεράσματα 25820. Μονοξείδιο του αζώτου 260Επισκόπηση 260Εισαγωγή 260Η βιοσύνθεση του μονοξειδίου του αζώτου και ο έλεγχος της βιοσύνθεσής του 260Αποδόμηση και μεταφορά του μονοξειδίου του αζώτου 263Επιδράσεις του μονοξειδίου του αζώτου 263Θεραπευτικές προσεγγίσεις 265Μονοξείδιο του αζώτου 265Δότες/πρόδρομες ενώσεις μονοξειδίου του αζώτου 265Αναστολή της σύνθεσης του μονοξειδίου του αζώτου 266Ενίσχυση του μονοξειδίου του αζώτου 267Κλινικές καταστάσεις στις οποίες μπορεί να διαδραματίζει κάποιον ρόλο το μονοξείδιο του αζώτου 267Ενότητα 3: Φάρμακα που επηρεάζουν μείζονα οργανικά συστήματα21. Η καρδιά 270Επισκόπηση 270Εισαγωγή 270Φυσιολογία της καρδιακής λειτουργίας 270Καρδιακή συχνότητα και ρυθμός 270Καρδιακή συστολή 273Κατανάλωση οξυγόνου του μυοκαρδίου και στεφανιαία αιματική ροή 274Έλεγχος της καρδιάς από το αυτόνομο 276Συμπαθητικό σύστημα 276Παρασυμπαθητικό σύστημα 276Καρδιακά νατριουρητικά πεπτίδια 277Καρδιακή ισχαιμία 278Στηθάγχη 278Έμφραγμα μυοκαρδίου 278Φάρμακα που επηρεάζουν την καρδιακή λειτουργία 279Αντιαρρυθμικά φάρμακα 280Φάρμακα που αυξάνουν τη συστολή του μυοκαρδίου 284Αντιστηθαγχικά φάρμακα 28522. Το αγγειακό σύστημα 291Επισκόπηση 291Εισαγωγή 291Δομή και λειτουργία των αγγείων 291Έλεγχος του τόνου των αγγειακών λείων μυών 292Το αγγειακό ενδοθήλιο 292Το σύστημα ρενίνης-αγγειοτασίνης 296Αγγειοδραστικά φάρμακα 297Αγγειοσυσπαστικά φάρμακα 297Αγγειοδιασταλτικά φάρμακα 298Κλινικές χρήσεις των φαρμάκων που δρουν στο αγγειακό σύστημα 302Συστηματική υπέρταση 302Καρδιακή ανεπάρκεια 307Καταπληξία (shock) και υποτασικές καταστάσεις 308Περιφερική αγγειακή νόσος 310Νόσος Raynaud 310Πνευμονική υπέρταση 31023. Αθηροσκλήρωση και λιποπρωτεϊνικός μεταβολισμός 314Επισκόπηση 314Εισαγωγή 314Αθηρογένεση 314Μεταφορά των λιποπρωτεϊνών 315Δυσλιπιδαιμία 317Πρόληψη της αθηρωματικής νόσου 317Υπολιπιδαιμικά φάρμακα 318Στατίνες: αναστολείς της αναγωγάσης του hmgcoa 318Φιβράτες 320Φάρμακα που αναστέλλουν την απορρόφηση της χοληστερόλης 320Νικοτινικό οξύ 321Παράγωγα ιχθυελαίου 32124. Αιμόσταση και θρόμβωση 324Επισκόπηση 324Εισαγωγή 324Πήξη αίματος 324Καταρράκτης πήξης 324Το αγγειακό ενδοθήλιο στην αιμόσταση και στη θρόμβωση 327Φάρμακα που δρουν στον καταρράκτη τηςπήξης 327Διαταραχές της πήξης 327Θρόμβωση 328Προσκόλληση και ενεργοποίηση τωναιμοπεταλίων 333Αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα 334Ινωδόλυση (θρομβόλυση) 337Ινωδολυτικά φάρμακα 337Αντιινωδολυτικά και αιμοστατικά φάρμακα 33925. Το αιμοποιητικό σύστημα και η θεραπεία της αναιμίας 341Επισκόπηση 341Εισαγωγή 341Το αιμοποιητικό σύστημα 341Τύποι αναιμίας 341Αιμοποιητικοί παράγοντες 342Σίδηρος 342Φυλλικό οξύ και βιταμίνη Β12 344Αιμοποιητικοί αυξητικοί παράγοντες 347Ερυθροποιητίνη 347Παράγοντες διέγερσης σχηματισμού αποικιών 348Αιμολυτική αναιμία 349Υδροξυκαρβαμίδιο 34926. Αντιφλεγμονώδη και ανοσοκατασταλτικά φάρμακα 352Επισκόπηση 352Αναστολείς της κυκλοοξυγενάσης 352Μηχανισμός δράσης 353Φαρμακολογικές δράσεις 353Θεραπευτικές δράσεις 353Ορισμένα σημαντικά μσαφ και κοξίμπες 358Αντιρευματικά φάρμακα 361Τροποποιητικά της νόσου αντιρευματικά φάρμακα (τναφ) 361Ανοσοκατασταλτικά φάρμακα 364Ανταγωνιστές κυτταροκινών και άλλα βιοφαρμακευτικά προϊόντα 366Φάρμακα που χρησιμοποιούνται στην ουρική αρθρίτιδα 366Ανταγωνιστές της ισταμίνης 368Πιθανές μελλοντικές εξελίξεις 37027. Το αναπνευστικό σύστημα 372Επισκόπηση 372Η φυσιολογία της αναπνοής 372Ο έλεγχος της αναπνοής 372Η ρύθμιση των μυών των αιμοφόρων αγγείων και των αδένων των αεραγωγών 372Πνευμονικές νόσοι και η θεραπεία τους 373Βρογχικό άσθμα 373Φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία και την πρόληψη του άσθματος 375Οξύ βαριάς μορφής άσθμα (status asthmaticus) 380Αλλεργικές επείγουσες καταστάσεις 380Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια 381Επιφανειοδραστικοί παράγοντες 382Βήχας 38228. Ο νεφρός 384Επισκόπηση 384Εισαγωγή 384Περίληψη της λειτουργίας των νεφρών 384Η δομή και λειτουργία του νεφρώνα 384Σωληναριακή λειτουργία 386Οξεοβασική ισορροπία 388Ισορροπία καλίου 389Απέκκριση οργανικών μορίων 390Νατριουρητικά πεπτίδια 390Προσταγλανδίνες και νεφρική λειτουργία 390Φάρμακα που δρουν στον νεφρό 391Διουρητικά 391Φάρμακα που τροποποιούν το ph των ούρων 394Φάρμακα που τροποποιούν την απέκκριση οργανικών μορίων 395Φάρμακα που χρησιμοποιούνται στη νεφρική ανεπάρκεια 395Υπερφωσφαταιμία 396Υπερκαλιαιμία 396Φάρμακα που χρησιμοποιούνται σε διαταραχές της ουροποιητικής οδού 39629. Το γαστρεντερικό σύστημα 398Επισκόπηση 398Η νεύρωση και οι ορμόνες του γαστρεντερικού συστήματος 398Νευρωνικός έλεγχος 398Ορμονικός έλεγχος 398Γαστρική έκκριση 398Η ρύθμιση της έκκρισης οξέος από τα τοιχωματικά κύτταρα 399Ο συντονισμός παραγόντων που ρυθμίζουν την έκκριση οξέος 400Φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την αναστολή ή εξουδετέρωση της έκκρισης γαστρικού οξέος 401Θεραπεία της λοίμωξης από Helicobacter pylori 403Φάρμακα που προστατεύουν τον βλεννογόνο 403Έμετος 404Ο αντανακλαστικός μηχανισμός του εμέτου 404Αντιεμετικά φάρμακα 404Η κινητικότητα του γαστρεντερικού σωλήνα 406Καθαρτικά 406Φάρμακα που αυξάνουν την κινητικότητα του γαστρεντερικού 407Αντιδιαρροϊκοί παράγοντες 408Αντικινητικοί και σπασμολυτικοί παράγοντες 408Φάρμακα για τις χρόνιες νόσους του εντέρου 409Φάρμακα που επηρεάζουν το χοληφόρο σύστημα 409Μελλοντικές οδηγίες 41030. Ο έλεγχος της γλυκόζης αίματος και η φαρμακευτική θεραπεία του σακχαρώδους διαβήτη 411Επισκόπηση 411Εισαγωγή 411Έλεγχος γλυκόζης αίματος 411Ορμόνες των παγκρεατικών κυττάρων 411Ινσουλίνη 412Γλυκαγόνη 415Σωματοστατίνη 416Αμυλίνη (αμυλοειδές πολυπεπτίδιο των νησιδίων) 416Ινκρετίνες 417Σακχαρώδης διαβήτης 417Θεραπεία του σακχαρώδους διαβήτη 418Δυνητικά νέα αντιδιαβητικά φάρμακα 42331. Παχυσαρκία 426Επισκόπηση 426Εισαγωγή 426Ορισμός της παχυσαρκίας 426Οι ομοιοστατικοί μηχανισμοί ελέγχου του ενεργειακού ισοζυγίου 426Ο ρόλος του εντέρου και άλλων ορμονών στη ρύθμιση του σωματικού βάρους 427Νευρολογικά δίκτυα τα οποία ελέγχουν το σωματικό βάρος και τη συμπεριφορά σίτισης 428Η παχυσαρκία ως πρόβλημα υγείας 430Η παθοφυσιολογία της παχυσαρκίας 431Η παχυσαρκία ως διαταραχή του ομοιοστατικού ελέγχου του ενεργειακού ισοζυγίου 432Γενετικοί παράγοντες και παχυσαρκία 432Φαρμακολογικές προσεγγίσεις στο πρόβλημα της παχυσαρκίας 433Σιβουτραμίνη 433Ορλιστάτη 434Νέες προοπτικές στη θεραπεία της παχυσαρκίας 43432. Η υπόφυση και ο φλοιός των επινεφριδίων 437Επισκόπηση 437Υπόφυση 437Πρόσθια υπόφυση (αδενοϋπόφυση) 437Υποθαλαμικές ορμόνες 437Ορμόνες της πρόσθιας υπόφυσης 439Οπίσθιος αδένας υπόφυσης (νευροϋπόφυση) 442Ο φλοιός των επινεφριδίων 444Γλυκοκορτικοειδή 444Αλατοκορτικοειδή 450Νέες οδηγίες στη θεραπεία με γλυκοκορτικοειδή 45233. Θυρεοειδής 454Επισκόπηση 454Σύνθεση αποθήκευση και έκκριση των θυρεοειδικών ορμονών 454Πρόσληψη ιωδίου του πλάσματος από τα θυλακικά κύτταρα 454Οξείδωση του ιωδίου και ιωδίωση των υπολειμμάτων της τυροσίνης 454Έκκριση των θυρεοειδικών ορμονών 454Ρύθμιση της θυρεοειδικής λειτουργίας 455Δράσεις των θυρεοειδικών ορμονών 456Δράσεις στον μεταβολισμό 456Δράσεις στην αύξηση και στην ανάπτυξη 456Μηχανισμός δράσης 457Μεταφορά και μεταβολισμός των θυρεοειδικών ορμονών 457Διαταραχές της θυρεοειδικής λειτουργίας 457Υπερθυρεοειδισμός (θυρεοτοξίκωση) 457Απλή μη τοξική βρογχοκήλη 457Υποθυρεοειδισμός 457Φάρμακα που χρησιμοποιούνται στις ασθένειες του θυρεοειδούς 458Υπερθυρεοειδισμός 458Υποθυρεοειδισμός 46034. Αναπαραγωγικό σύστημα 461Επισκόπηση 461Εισαγωγή 461Ενδοκρινικός έλεγχος της αναπαραγωγής 461Νευροορμονικός έλεγχος του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος 461Νευροενδοκρινικός έλεγχος του ανδρικού συστήματος αναπαραγωγής 463Συμπεριφορικές δράσεις των φυλετικών ορμονών 463Φάρμακα που επηρεάζουν την αναπαραγωγική λειτουργία 464Οιστρογόνα 464Αντιοιστρογόνα 465Προγεσταγόνα 465Αντιπρογεσταγόνα 466Μετεμμηνοπαυσιακή θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης 467Ανδρογόνα 467Αναβολικά στεροειδή 468Αντιανδρογόνα 468Εκλυτική ορμόνη γοναδοτροπινών: αγωνιστές και ανταγωνιστές 469Γοναδοτροπίνες και ανάλογα 470Φάρμακα που χρησιμοποιούνται για αντισύλληψη 470Από του στόματος αντισυλληπτικά 470Άλλα φαρμακευτικά σχήματα που χρησιμοποιούνται για αντισύλληψη 472Η μήτρα 472Φάρμακα που διεγείρουν τη μήτρα 472Φάρμακα που αναστέλλουν τη συσταλτικότητα της μήτρας 473Στυτική δυσλειτουργία 47435. Μεταβολισμός των οστών 477Επισκόπηση 477Εισαγωγή 477Δομή και σύσταση του οστού 477Οστική ανακατασκευή 477Η δράση των κυττάρων και των κυτταροκινών 478Η ανακύκλωση των οστικών αλάτων 479Ορμόνες που εμπλέκονται στον μεταβολισμό και στην ανακατασκευή των οστών 480Διαταραχές των οστών 482Φάρμακα χρησιμοποιούμενα σε διαταραχές των οστών 483Διφωσφονικά 483Οιστρογόνα και σχετικά σκευάσματα 483Παραθορμόνη και τεριπαρατίδη 484Ρανελικό στρόντιο 484Σκευάσματα βιταμίνης d 485Καλσιτονίνη 485Άλατα ασβεστίου 485Καλσιμιμητικά σκευάσματα 485Νέες δυνητικές θεραπείες 486Ενότητα 4: Το νευρικό σύστημα 36. Χημική διαβίβαση και δράση φαρμάκων στο κεντρικό νευρικό σύστημα 487Επισκόπηση 487Εισαγωγή 487Χημική σηματοδότηση στο νευρικό σύστημα 487Στόχοι για δράση φαρμάκων 490Δράση φαρμάκων στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα 490Αιματοεγκεφαλικός φραγμός 491Ταξινόμηση των ψυχοτρόπων φαρμάκων 49137. Νευροδιαβιβαστικά αμινοξέα 493Επισκόπηση 493Διεγερτικά αμινοξέα 493Διεγερτικά αμινοξέα ως κεντρικοί νευροδιαβιβαστές 493Μεταβολισμός και απελευθέρωση των αμινοξέων 493Γλουταμινικό 494Υποτύποι υποδοχέων γλουταμινικού 494Συναπτική πλαστικότητα και μακροπρόθεσμη ενδυνάμωση 498Φάρμακα που δρουν στους υποδοχείς του γλουταμινικού 500γ-Αμινοβουτυρικό οξύ 502Σύνθεση αποθήκευση και λειτουργία 502Υποδοχείς gaba: δομή και φαρμακολογία 502Φάρμακα που δρουν στους gaba υποδοχείς 503Γλυκίνη 505Συμπερασματικά σχόλια 50538. Άλλοι νευροδιαβιβαστές και τροποποιητές 507Επισκόπηση 507Εισαγωγή 507Νοραδρεναλινη 507Ντοπαμίνη 509Ντοπαμινεργικοί υποδοχείς 5105-Υδροξυτρυπταμινη 513Κλινικά χρησιμοποιούμενα φάρμακα 515Ακετυλοχολίνη 515Πουρίνες 518Ισταμίνη 518Άλλοι διαμεσολαβητές στο κνς 518Ένα τελικό μήνυμα 52039. Nευροεκφυλιστικές νόσοι 523Επισκόπηση 523Λανθασμένη αναδίπλωση και συσσώρευσηπρωτεϊνών στις χρόνιες νευροεκφυλιστικές παθήσεις 523Μηχανισμοί νευρωνικού θανάτου 524Τοξικότητα εξ υπερδιεγέρσεως 524Απόπτωση 527Οξειδωτικό στρες 527Ισχαιμική εγκεφαλική βλάβη 528Παθοφυσιολογία 528Θεραπευτικές προσεγγίσεις 528Νόσος του Alzheimer 529Παθογένεση της νόσου του Alzheimer 529Θεραπευτικές προσεγγίσεις 531Νόσος του Parkinson 533Χαρακτηριστικά της νόσου του Parkinson 533Παθογένεση της νόσου του Parkinson 533Φαρμακευτική θεραπεία της νόσου του Parkinson 535Νόσος του Huntington 538Νευροεκφυλιστικές νόσοι προερχόμενες από prions 53840. Φάρμακα γενικής αναισθησίας 541Επισκόπηση 541Εισαγωγή 541Μηχανισμός δράσης των αναισθητικών φαρμάκων 541Λιπιδική διαλυτότητα 542Επιδράσεις στα κανάλια ιόντων 542Οι επιδράσεις στο νευρικό σύστημα 543Επιδράσεις στο καρδιαγγειακό και αναπνευστικό σύστημα 544Ενδοφλέβια αναισθητικά φάρμακα 544Προποφόλη 545Θειοπεντάλη 545Ετομιδάτη 546Άλλες κατηγορίες αναισθητικών φαρμάκων 546Εισπνεόμενα αναισθητικά 547Φαρμακοκινητική 547Εισπνεόμενα αναισθητικά φάρμακα 550Ισοφλουράνιο δεσφλουράνιο σεβοφλουράνιο ενφλουράνιο και αλοθάνιο 550Υποξείδιο του αζώτου 551Χρήση αναισθητικών σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα 55241. Αναλγητικά φάρμακα 553Επισκόπηση 553Νευρωνικοί μηχανισμοί του πόνου 553Προσαγωγοί αισθητικοί νευρώνες του πόνου 553Ρυθμιστικοί μηχανισμοί στην αισθητική οδό του πόνου 554Νευροπαθητικός πόνος 557Πόνος και αίσθηση του πόνου 557Χημική σηματοδότηση στην αισθητική οδό του πόνου 557Νευροδιαβιβαστές και ρυθμιστές στην αισθητική οδό του πόνου 560Αναλγητικά φάρμακα 560Οπιοειδή πεπτίδια 560Παρακεταμόλη 572Αντιμετώπιση νευροπαθητικού πόνου 572Άλλα φάρμακα για την αντιμετώπιση του πόνου 573Νέες προσεγγίσεις 57342. Τοπικά αναισθητικά και άλλα φάρμακα που επηρεάζουν κανάλια νατρίου 576Επισκόπηση 576Τοπικά αναισθητικά 576Άλλα φάρμακα που επηρεάζουν τα κανάλια νατρίου 580Τετροδοτοξίνη και σαξιτοξίνη 580Παράγοντες που επηρεάζουν την ενεργοποίηση των καναλιών νατρίου 58143. Αγχολυτικά και υπνωτικά φάρμακα 583Επισκόπηση 583Η φύση του άγχους και η θεραπεία του 583Μέτρηση της αγχολυτικής δραστηριότητας 584Τυπικά πρότυπα άγχους 584Δοκιμασίες σε ανθρώπους 584Φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του άγχους 584Φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της αϋπνίας (υπνωτικά φάρμακα) 585Βενζοδιαζεπίνες και σχετιζόμενα με αυτές φάρμακα 586Μηχανισμός δράσης 586Φαρμακολογικές δράσεις και χρήσεις 587Φαρμακοκινητικές παράμετροι 589Ανεπιθύμητες ενέργειες 590Ανταγωνιστές και ανάστροφοι αγωνιστές των βενζοδιαζεπινών 590Βουσπιρόνη 592Άλλα πιθανά αγχολυτικά φάρμακα 59344. Αντιεπιληπτικά φάρμακα 594Επισκόπηση 594Εισαγωγή 594H φύση της επιληψίας 594Τύποι επιληψίας 594Νευρωνικοί μηχανισμοί και μοντέλα επιληψίας σε πειραματόζωα 596Αντιεπιληπτικά φάρμακα 598Καρβαμαζεπίνη 601Φαινυτοΐνη 602Βαλπροϊκό οξύ 603Αιθοσουξίμιδη 603Βενζοδιαζεπίνες 604Νεότερα αντιεπιληπτικά φάρμακα 604Ανάπτυξη νέων φαρμάκων 606Άλλες χρήσεις των αντιεπιληπτικών φαρμάκων 607Αντιεπιληπτικά φάρμακα και εγκυμοσύνη 607Μυϊκός σπασμός και κεντρικώς δρώντα μυοχαλαρωτικά 60745. Αντιψυχωσικά φάρμακα 609Επισκόπηση 609Εισαγωγή 609H φύση της σχιζοφρένειας 609Αιτιολογία και παθογένεια της σχιζοφρένειας 610Αντιψυχωσικά φάρμακα 611Ταξινόμηση των αντιψυχωσικών φαρμάκων 611Φαρμακολογικές ιδιότητες 612Συμπεριφορικές δράσεις 616Ανεπιθύμητες ενέργειες 616Φαρμακοκινητική 619Κλινική χρήση και κλινική αποτελεσματικότητα 619Μελλοντικές εξελίξεις 62046. Αντικαταθλιπτικά φάρμακα 621Επισκόπηση 621Η φύση της κατάθλιψης 621Θεωρίες για την κατάθλιψη 621Η θεωρία των μονοαμινών 621Αντικαταθλιπτικά φάρμακα 623Τύποι αντικαταθλιπτικών φαρμάκων 623Δοκιμασίες των αντικαταθλιπτικών φαρμάκων 625Μηχανισμοί δράσης των αντικαταθλιπτικών φαρμάκων 625Αναστολείς της πρόσληψης μονοαμινών 629Ανταγωνιστές του υποδοχέα μονοαμινών 635Αναστολείς της μονοαμινοξειδάσης 635Διάφορα φάρμακα 637Αντικαταθλιπτικά φάρμακα του μέλλοντος 637Θεραπείες με διέγερση του εγκεφάλου 637Κλινική αποτελεσματικότητα των αντικαταθλιπτικών θεραπειών 638Άλλες κλινικές χρήσεις των αντικαταθλιπτικών φαρμάκων 639Φαρμακευτική θεραπεία της διπολικής κατάθλιψης 639Λίθιο 639Αντιεπιληπτικά φάρμακα 640Άτυπα αντιψυχωτικά φάρμακα 64147. Διεγερτικά του κνς και ψυχωσεομιμητικά φάρμακα 642Επισκόπηση 642Ψυχοκινητικά διεγερτικά 642Αμφεταμίνες και σχετικά φάρμακα 642Κοκαΐνη 645Μεθυλοξανθίνες 646Άλλα διεγερτικά 647Ψυχωσεομιμητικά φάρμακα 647Lsd ψιλοκυβίνη και μεσκαλίνη 648Mdma («έκστασι») 649Κεταμίνη και φαινκυκλιδίνη 649Άλλα ψυχοσεωμιμητικά φάρμακα 64948. Φαρμακοεξάρτηση και κατάχρηση φαρμάκων 651Επισκόπηση 651Εισαγωγή 651Χρήση φαρμάκων 651Βλάβες 652Φαρμακοεξάρτηση 653Ανοχή 654Φαρμακολογικές προσεγγίσεις της θεραπείας της φαρμακοεξάρτησης 655Νικοτίνη και καπνός 656Φαρμακολογικές δράσεις του καπνίσματος 657Φαρμακοκινητική 658Ανοχή και εξάρτηση 659Βλαβερές δράσεις του καπνίσματος 660Φαρμακολογικές προσεγγίσεις της θεραπείας της εξάρτησης από νικοτίνη 661Αιθανόλη 662Φαρμακολογικές δράσεις της αιθανόλης 662Φαρμακοκινητική 666Ανοχή και εξάρτηση 668Φαρμακολογικές προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση της εξάρτησης από το αλκοόλ 668Ενότητα 5: Φάρμακα στη θεραπεία λοιμώξεων καρκίνου και διαταραχών του ανοσοποιητικού49. Βασικές αρχές χημειοθεραπείας 670Επισκόπηση 670Ιστορικό πλαίσιο 670Η μοριακή βάση της χημειοθεραπείας 670Οι βιοχημικές αντιδράσεις ως δυνητικοί στόχοι 671Διάφορες δομές του κυττάρου ως δυνητικοί στόχοι 678Αντοχή στα αντιβακτηριακά φάρμακα 679Γενετικοί παράγοντες που καθορίζουν την αντοχή στα αντιβιοτικά 679Βιοχημικοί μηχανισμοί της αντοχής στα αντιβιοτικά 681Η σημερινή κατάσταση της αντοχής των βακτηρίων στα αντιβιοτικά 68250. Αντιβακτηριακά φάρμακα 685Επισκόπηση 685Εισαγωγή 685Αντιμικροβιακά φάρμακα που εμποδίζουν τη σύνθεση ή τη δράση του φυλλικού οξέος 686Σουλφοναμίδες 686Τριμεθοπρίμη 688β-Λακταμικά αντιβιοτικά 689Πενικιλλίνες 689Κεφαλοσπορίνες και κεφαμυκίνες 691Άλλα β-λακταμικά αντιβιοτικά 692Αντιμικροβιακοί παράγοντες που επηρεάζουν την πρωτεϊνοσύνθεση των βακτηρίων 693Τετρακυκλίνες 693Αμφαινικόλες 694Αμινογλυκοσίδες 694Μακρολίδες 695Αντιμικροβιακά φάρμακα που επιδρούν στην τοποϊσομεράση 696Κινολόνες 696Διάφορα λιγότερο συνήθη αντιβακτηριακά φάρμακα 697Αντιμυκοβακτηριδιακά φάρμακα 698Φάρμακα για τη θεραπεία της φυματίωσης 698Φάρμακα για τη θεραπεία της λέπρας 701Πιθανά μελλοντικά αντιβακτηριακά φάρμακα 70151. Αντιικά φάρμακα 703Επισκόπηση 703Γενικές γνώσεις για τους ιούς 703Η δομή των ιών σε αδρές γραμμές 703Παραδείγματα παθογόνων ιών 703Οι λειτουργίες και ο κύκλος ζωής των ιών 703Η αλληλεπίδραση ιού-ξενιστή 704Οι μηχανισμοί άμυνας του ξενιστή κατά των ιών 704Πώς οι ιοί εισβάλλουν στα κύτταρα του ξενιστή και παρακάμπτουν τους μηχανισμούς άμυνάς του 705Hiv και aids 706Αντιικά φάρμακα 708Συνδυαστική θεραπεία για την αντιμετώπιση του hiv 713Πιθανές μελλοντικές εξελίξεις στην αντιική θεραπεία 71352. Αντιμυκητιασικά φάρμακα 716Επισκόπηση 716Μύκητες και μυκητιακές λοιμώξεις 716Αντιμυκητιασικά νφάρμακα 717Αντιμυκητιασικά αντιβιοτικά 717Συνθετικά αντιμυκητιασικά φάρμακα 719Άλλα αντιμυκητιασικα φάρμακα 720Μελλοντικές εξελίξεις 72153. Aντιπρωτοζωικά φάρμακα 722Επισκόπηση 722Αλληλεπίδραση ξενιστή–παρασίτου 722Ελονοσία και ανθελονοσιακά φάρμακα 722Ο κύκλος ζωής του πλασμωδίου της ελονοσίας 723Ανθελονοσιακά φάρμακα 725Δυνητικά νέα ανθελονοσιακά φάρμακα 731Αμοιβάδωση και αμοιβαδοκτόνα φάρμακα 732Τρυπανοσωμίαση και φάρμακα για την αντιμετώπισή της 733Άλλες πρωτοζωικές λοιμώξεις και τα φαρμακευτικά σχήματα που χορηγούνται για την αντιμετώπισή τους 734Λεϊσμανίαση 734Τριχομονάδωση 735Γιαρδίαση ή λαμβλίαση 735Τοξοπλάσμωση 735Πνευμοκύστη 735Μελλοντικές εξελίξεις 73654. Ανθελμινθικά φάρμακα 738Επισκόπηση 738Λοιμώξεις από έλμινθες 738Ανθελμινθικά φάρμακα 740Αντοχή στα ανθελμινθικά φάρμακα 742Εμβόλια και άλλες νέες προσεγγίσεις στην ανθελμινθική θεραπεία 74355. Αντικαρκινικά φάρμακα 744Επισκόπηση 744Εισαγωγή 744Η παθογένεση του καρκίνου 744Η δημιουργία ενός καρκινικού κυττάρου 744Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των καρκινικών κυττάρων 745Γενικές αρχές της δράσης των κυτταροτοξικών αντικαρκινικών φαρμάκων 747Αντικαρκινικά φάρμακα 749Αλκυλιωτικοί παράγοντες και σχετικές ουσίες 750Αντιμεταβολίτες 752Κυτταροτοξικά αντιβιοτικά 753Φυτικά παράγωγα 755Ορμόνες 755Ανταγωνιστές ορμονών 756Μονοκλωνικά αντισώματα 757Αναστολείς πρωτεϊνικών κινασών 757Διάφορα φάρμακα 758Αντοχή στα αντικαρκινικά φάρμακα 758Θεραπευτικά σχήματα 759Τεχνικές αντιμετώπισης του εμέτου και της μυελοκαταστολής 760Πιθανές μελλοντικές στρατηγικές αντικαρκινικής θεραπείας 760Ενότητα 6: Γενικές αρχές56. Ατομική ποικιλομορφία και αλληλεπιδράσεις φαρμάκων 763Επισκόπηση 763Εισαγωγή 763Υπεύθυνοι παράγοντες για τις ποσοτικές ατομικές ποικιλομορφίες 763Εθνικότητα 763Ηλικία 764Εγκυμοσύνη 765Ασθένειες 766Ιδιοσυγκρασιακές αντιδράσεις 767Αλληλεπιδράσεις φαρμάκων 767Φαρμακοδυναμική αλληλεπίδραση 767Φαρμακοκινητικές αλληλεπιδράσεις 76857. Βλαβερές δράσεις φαρμάκων 773Επισκόπηση 773Εισαγωγή 773Κατηγορίες ανεπιθύμητων ενεργειών 774Ανεπιθύμητες ενέργειες που σχετίζονται με την κύρια φαρμακολογική δράση ενός φαρμάκου 774Ανεπιθύμητες ενέργειες που δεν σχετίζονται με την κύρια φαρμακολογική δράση του φαρμάκου 774Τοξικότητα από φάρμακα 775Έλεγχος τοξικότητας 775Γενικοί μηχανισμοί κυτταρικής βλάβης και θανάτου επαγόμενοι από τοξίνες 775Μεταλλαξιγόνος και καρκινογόνος δράση φαρμάκων 779Τερατογένεση και φαρμακοεπαγόμενη εμβρυϊκή βλάβη 780Αλλεργικές αντιδράσεις σε φάρμακα 784Ανοσολογικοί μηχανισμοί 784Κλινικές μορφές της αλλεργικής αντίδρασης σε φάρμακα 78558. Φάρμακα που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής– φάρμακα και αθλητισμός 788Επισκόπηση 788Φάρμακα που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής (φάρμακα lifestyle) 788Ταξινόμηση φαρμάκων lifestyle 788Φάρμακα και αθλητισμός 790Αναβολικά στεροειδή 790Ανθρώπινη αυξητική ορμόνη 790Διεγερτικά φάρμακα 792Συμπέρασμα 79359. Βιοφαρμακευτική και γονιδιακή θεραπεία 794Επισκόπηση 794Εισαγωγή 794Βιοφαρμακευτική 795Πρωτεΐνες και πολυπεπτίδια 795Μονοκλωνικά αντισώματα 796Γονιδιακή θεραπεία 798Μεταφορά γονιδίων 798Έλεγχος της γονιδιακής έκφρασης 800Ζητήματα ασφαλείας 801Θεραπευτικές εφαρμογές 802Ελλείμματα ενός μόνο γονιδίου 802Γονιδιακή θεραπεία για τον καρκίνο 802Γονιδιακή θεραπεία και λοιμώδης νόσος 803Γονιδιακή θεραπεία και καρδιαγγειακή νόσος 803Άλλες προσεγγίσεις με βάση τα γονίδια 80360. Ανακάλυψη και ανάπτυξη φαρμάκων 806Επισκόπηση 806Τα στάδια ενός προγράμματος 806Η φάση της ανακάλυψης του φαρμάκου 806Προκλινική ανάπτυξη 808Κλινική ανάπτυξη 809Βιοφαρμακευτικά φάρμακα 810Εμπορικά ζητήματα 810Μελλοντικές προοπτικές 810Μια τελική λέξη 811Παράρτημα 812Ευρετήριο 823