Οι πρόσφατες ανακαλύψεις και πρόοδοι στις φυσικές επιστήμες και οι ευρείες εφαρμογές τους στα άλλα πεδία σημαίνουν ότι σήμερα οι βιολόγοι, οι γιατροί και οι εμβιομηχανικοί επιστήμονες εργάζονται όλοι με συσκευές υψηλής τεχνολογίας και, έτσι, είναι αναγκασμένοι να γνωρίζουν αρκετά καλά αυτές, τις νέες φυσικές επιτεύξεις. Για τον σκοπό αυτόν, πολλά βιβλία που προορίζονται για φοιτητές των ιατρικών σπουδών έχουν γραφεί και όλα προσπαθούν να εξηγήσουν με έναν απλό τρόπο τις αρχές στις οποίες βασίζεται η λειτουργία αυτών των συσκευών, καθώς επίσης τις πιο κοινές αρχές των φυσικών επιστημών. Η εφαρμογή των φυσικών μεθόδων στις ιατρικές επιστήμες και η εισαγωγή των νέων τεχνικών γίνονται με τόσο ταχύ ρυθμό που, όσα και να λεχθούν σήμερα, σε λίγα χρόνια θα είναι εκτός σημερινής εξέλιξης. Προς τον σκοπό αυτό, σε αυτό το βιβλίο θα επιχειρηθούν δύο πράγματα. Στην πρώτη περίπτωση θα δοθεί μια ευρεία θεμελίωση για κατανόηση στο παρόν και στο μέλλον, εξηγώντας τις πιο βασικές ιδέες της Φυσικής, και μετά θα εξηγηθεί πώς αυτές οι ιδέες εφαρμόστηκαν και θα εφαρμοστούν στις βιοϊατρικές επιστήμες. Το παρόν αποτελεί μέρος μιας σειράς βιβλίων με θέμα την Ιατρική Φυσική, τη Χρήση των Νευρωνικών Μοντέλων για την Κατανόηση της Δομής και Λειτουργίας του Εγκεφάλου, την Ιατρική Φυσική και Ακτινοφυσική και τη Βιοφυσική της Μνήμης. Μέσα από τις σελίδες τους υπογραμμίζεται η σχέση της Φυσικής με την Ιατρική και η πρακτική εφαρμογή των κανόνων και των αρχών της προς όφελος του ανθρώπου στη διάγνωση και στην αντιμετώπιση παθολογικών καταστάσεων.
ΠεριεχόμεναΒιβλιογραφία xiiΠρόλογος xiii1. Μέθοδοι της Φυσικής 11.1 Εισαγωγή 11.2 Μονάδες και διαστάσεις 21.3 Πρότυπα 31.3.1 Πρότυπη μονάδα μήκους 31.3.2 Πρότυπη μονάδα μάζας 51.3.3 Πρότυπη μονάδα χρόνου 52. Βασικά μαθηματικά για την κατανόηση των αρχών της Φυσικής 72.1 Διαφορικός λογισμός 72.1.1 Όρια και παράγωγοι 72.1.2 Ιδιότητες των παραγώγων 92.1.3 Κανόνας της αλυσιδωτής παραγώγισης 112.1.4 Παράγωγοι τριγωνομετρικών συναρτήσεων 112.1.5 Εκθετικές συναρτήσεις και παράγωγοι τους 122.1.6 Λογαριθμικές συναρτήσεις και οι παραγωγοί τους 152.1.7 Φυσικοί λογάριθμοι 152.2 Ολοκληρωτικός λογισμός 172.2.1 Αόριστα ολοκληρώματα 172.2.2 Ορισμένα ολοκληρώματα 192.2.3 Θεμελιώδες θεώρημα του ολοκληρωτικού λογισμού 222.3 Διανύσματα 262.3.1 Άθροιση διανυσμάτων (γεωμετρική μέθοδος) 272.3.2 Μεταθετική ιδιότητα διανυσμάτων 272.3.3 Προσετσιριστική ιδιότητα διανυσμάτων 282.3.4 Αφαίρεση διανυσμάτων 282.3.5 Ανάλυση και άθροιση διανυσμάτων 282.3.6 Πολλαπλασιασμός διανυσμάτων 333 Κινηματική 373.1 Κίνηση σε μια διάσταση 373.2 Επιτάχυνση 413.3 Κίνηση σε μια διάσταση Μεταβλητή επιτάχυνση 423.3.1 Κίνηση σε μια διάσταση με σταθερή επιτάχυνση 443.4 Σχέση της κινηματικής που μελετήσαμε με τις ιατρικές και βιολογικές επιστήμες 474 Δυναμική 594.1 Ορισμός δύναμης 594.2 Νόμοι του Νεύτωνα 594.2.1 Πρώτος νόμος του Νεύτωνα 594.2.2 Δεύτερος νόμος του Νεύτωνα 604.2.3 Τρίτος νόμος του Νεύτωνα 614.3 Δυναμική σωμάτων 624.3.1 Δυνάμεις τριβής 624.3.2 Η σημασία της δύναμης τριβής 634.4 Επίδραση της επιτάχυνσης στους ανθρώπους 675 Ενέργεια και έργο 715.1 Σταθερή ταχύτητα 715.2 Έργο μεταβλητής δύναμης 725.3 Έργο που γίνεται με μεταβλητή δύναμη (δύο διαστάσεις) 755.4 Κινητική ενέργεια και το θεώρημα έργου ενέργειας 765.5 Διατήρηση ενέργειας 785.6 Συντηρητικές και μη συντηρητικές δυνάμεις 785.7 Δυναμική ενέργεια 826 Ορμή 856.1 Γραμμική ορμή ενός σωματιδίου 856.2 Γραμμική ορμή ενός συστήματος σωματιδίων 856.3 Διατήρηση της γραμμικής ορμής 856.4 Ώση και ορμή 876.5 Διατήρηση της ορμής κατά τις κρούσεις 876.6 Κρούση σε μια διάσταση 886.7 0 Βαλλιστοκαρδιογράφος (Ballistocardiograph) 907 Περιστροφική κίνηση 937.1 Κινηματική της περιστροφικής κίνησης 937.1.1 Γωνιακή ταχύτητα 937.1.2 Γωνιακή επιτάχυνση 947.1.3 Περιστροφή με σταθερή γωνιακή επιτάχυνση 957.1.4 Σχέση μεταξύ γωνιακής γραμμικής ταχύτητας και επιτάχυνσης 967.2 Δυναμική της περιστροφικής κίνησης 977.2.1 Ροπή σε ένα σωματίδιο 977.2.2 Στροφορμή 997.2.3 Σύστημα πολλών σωματιδίων 1017.3 Κινητική ενέργεια της περιστροφικής κίνησης και στροφική αδράνεια 1017.4 To θεώρημα του παράλληλου άξονα 1037.5 Ενέργεια και ισχύς στην περιστροφική κίνηση 1047.6 Συνδυασμός μεταφορικής και περιστροφικής κίνησης 1107.7 Διατήρηση της στροφορμής 1128 Ισορροπία 1178.1 Ισορροπία στερεού σώματος 1178.2 Κέντρο βαρύτητας 1198.3 Συνθήκες ισορροπίας για το ανθρώπινο σώμα 1248.4 Ισορροπία του ανθρώπινου σώματος υπό την επίδραση εξωτερικών δυνάμεων 1258.5 Σκελετικοί μυς 1288.6 Μοχλοί 1309 Ταλαντώσεις 1439.1 Περιοδικές κινήσεις 1439.2 Απλή αρμονική κίνηση 1449.3 Ταλαντώσεις 1519.3.1 Ενέργεια στην απλή αρμονική κίνηση 1529.4 Απλό εκκρεμές 1549.5 Στρεπτικό εκκρεμές 1569.6 Το φυσικό εκκρεμές 1589.7 Σχέση μεταξύ απλής αρμονικής κίνησης και ομοιόμορφης κυκλικής κίνησης 1609.8 Συνδυασμός αρμονικών κινήσεων 1639.9 Παράδειγμα αρμονικών ταλαντώσεων 1649.10 Συμβολή και στάσιμα κύματα 1669.11 Το φαινόμενο Doppler 1709.12 Υπέρηχοι 17210 Υδροστατική ιδιότητες υγρών 17510.1 Εισαγωγή 17510.2 Πίεση 17610.3 Μέτρηση της πίεσης 17910.3.1 Άνωση και αρχή του Αρχιμήδη 18310.4 Η ροή των ιδανικών υγρών 18510.5 Ιξώδες και η ροή πραγματικών υγρών 19010.6 Ώσμωση και διάχυση 19510.7 Ώσμωση 19710.8 Επιφανειακή τάση 20211 Ηλεκτρισμός 20511.1 Ηλεκτρικό φορτίο 20511.2 Η θεωρία του ηλεκτρονίου και η δομή του ατόμου 20711.3 Αγωγοί και μονωτές 20711.4 Δυνάμεις μεταξύ ηλεκτρικών φορτίων. Νόμος του Coulomb 20811.5 Ηλεκτρικό πεδίο 20911.6 Ενέργεια στο ηλεκτρικό πεδίο και δυναμικό 20911.7 Οι πυκνωτές και η χρήση τους 21111.8 Ηλεκτρικό ρεύμα 21311.8.1 Αντίσταση ειδική αντίσταση και αγωγιμότητα 21411.9 Νόμος του Ohm 21511.10 Ενέργεια που μεταφέρεται σ’ ένα ηλεκτρικό κύκλωμα 21711.11 Ηλεκτρεγερτικη δύναμη (ΗΕΔ) και ηλεκτρικά κυκλώματα 21811.12 Κανόνες του Kirchoff σε ηλεκτρικά κυκλώματα 21911.13 Αντιστάσεις σε σειρά και παράλληλα 22311.14 Μέτρηση ρευμάτων και διαφοράς δυναμικού 22411.15 Η γέφυρα Wheatstone 22511.16 Ποτενσιόμετρο 22511.17. Εφαρμογές από το νευρικό σύστημα 22811.17α Τι είναι νευρώνας και ποια τα κύρια μέρη του 22911.17β Ηλεκτρικές ιδιότητες των νευρώνων 23311.17γ. Ο άξονας του νευρώνα ως ηλεκτρικό καλώδιο και ανάλυση του κυκλώματος του 23611.17δ. Διάδοση του δυναμικού δράσης 24211.17ε. Ηλεκτρισμός στα οστά 24311.18 Ηλεκτρική τεχνολογία για την έρευνα στις Ιατρικές και βιολογικές επιστήμες 24411.19 Διαγνωστικές συσκευές 246α. Ηλεκτροκαρδιογράφος 247β. Ηλεκτροεγκεφαλογράφος 248γ. Βιομαγνητόμετρο SQUID 24911.20 Βιολογικές επιδράσεις του ηλεκτρισμού 25112 Ατομική φυσική 257Εισαγωγή 25712.1 Ηλεκτρομαγνητικό Φάσμα 25712.2 Κβαντομηχανική θεωρία του φωτός 25912.3 Κυματικές ιδιότητες της ύλης και ηλεκτρονικό μικροσκόπιο 26112.4 Κβαντική Θεωρία του ατόμου 26412.5 Αλληλεπίδραση ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων με την ύλη 27112.6 Κλινικές εφαρμογές των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων 27512.7 Ραδιοσυχνότητες και μικροκυματική ακτινοβολία 27812.8 Υπέρυθρος ακτινοβολία 27912.9 Υπεριώδης ακτινοβολία 28112.10 Ακτίνες Χ 28212.11 Ιατρικές εικόνες με CT και NMR SCANS 28512.12 Laser και εφαρμογές τους 28912.13 Ολογραφία: εικόνες τριών διαστάσεων 29413 Πυρηνική φυσική 29913.1 Η φύση του πυρήνα του ατόμου 29913.2 Οι τρεις βασικοί τύποι ραδιενέργειας 30213.2α Ακτινοβολία α 30313.2β Ακτινοβολία β 30313.2γ Ακτινοβολία γ 30313.3 Ραδιενεργός διάσπαση και χρόνος υποδιπλασιασμού 30513.4 Ιατρικά ραδιοϊσότοπα 31113.5 Πώς προσλαμβάνουμε την ακτινοβολία 31413.6 Η επίδραση των ιονιζουσών ακτινοβολιών στην βιολογική ύλη 31713.7 Μέτρηση ακτινοβολιών 32013.8 Πώς να ελαττώσουμε την έκθεση στην ακτινοβολία 32313.9 Θεραπεία με ακτινοβολία 32513.10 Η διαγνωστική χρήση των ραδιοϊσοτόπων 32913.11 Τομογραφία με εκπομπή ποζιτρονίων 33213.12 Πυρηνική ενέργεια 333