ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΙΙ, ΟΡΜΟΝΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΦΑΡΜΑΚΑ, ΜΗ ΣΤΕΡΟΕΙΔΗ ΑΝΤΙΦΛΕΓΜΟΝΩΔΗ, ΦΑΡΜΑΚΑ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ (1Η ΕΚΔ.)

Η Φαρμακευτική Χημεία είναι ο κλάδος της Φαρμακευτικής που ασχολείται με τη μελέτη της χημείας του φαρμάκου. Ως φάρμακο νοείται η ένωση που λαμβάνεται από τον άνθρωπο (και, κατ’επέκταση, και από άλλες μορφές ζωής) για θεραπευτικό σκοπό, είτε κυριολεκτικά για θεραπεία είτε για προληπτικούς λόγους. Το φάρμακο με την εισαγωγή του στον οργανισμό θα υποστεί ποικίλες, πολλές φορές πολύπλοκες και πολυεπίπεδες διαδικασίες, που αφορούν στη δράση του, στη μεταβολική τροποποίησή του και, τελικά, στην απέκκρισή του.
Η μεγάλη ανάπτυξη της Βιολογίας μάς έχει εφοδιάσει με σημαντικές γνώσεις σχετικά με τις λειτουργίες της ζωής σε κυτταρικό και μοριακό επίπεδο και η γνώση αυτή, συνδυαζόμενη με τις πληροφορίες της Ιατρικής, έχει κάνει δυνατή σε πολλές περιπτώσεις την κατανόηση του τρόπου δράσης των φαρμάκων.
Ο σκοπός της Φαρμακευτικής Χημείας είναι ακριβώς η αξιοποίηση των πληροφοριών της Βιολογίας και της Ιατρικής με τη συνεπικούρηση γνώσεων της Πληροφορικής, της Χημείας, της Φυσικής και των Μαθηματικών, ώστε να γίνει δυνατή η εξαντλητική μελέτη της επίδρασης του φαρμάκου στον οργανισμό.
Το βιβλίο «Μαθήματα Φαρμακευτικής Χημείας ΙΙ», περιλαμβάνει ορμόνες και παράγωγα φάρμακα, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη και φάρμακα καρδιαγγειακού συστήματος.

Κεφάλαιο 1: Πεπτιδικές ορμόνες και παράγωγα φάρμακα 1
1.1 Εισαγωγή 1
1.2 Ορμόνες του υποθαλάμου και ανάλογα 4
1.3 Ορμόνες της υπόφυσης και ανάλογα 7
1.4 Ορμόνες και φάρμακα για τις παθήσεις του θυρεοειδούς αδένα 8
1.4.1 Φάρμακα για τη θεραπεία του υποθυρεοειδισμού 10
1.4.2 Φάρμακα για τη θεραπεία του υπερθυρεοειδισμού 12
1.5 Ορμόνες του παγκρέατος και θεραπευτικές προσεγγίσεις 13
1.5.1 Φάρμακα που επάγουν την έκκριση ινσουλίνης 16
Σουλφονυλουρίες 16
Μεγλιτινίδια 18
1.5.2 Φάρμακα που ενισχύουν τη δράση της ινσουλίνης στα όργανα-στόχους της 19
Διγουανίδια 19
Θειαζολιδινοδιόνες 20
Ταυτόχρονοι αγωνιστές υποτύπων των PPARα και γ 22
1.5.3 Αντιδιαβητικά που δεν σχετίζονται με τη λειτουργία της ινσουλίνης 23
Αναστολείς της α-γλυκοσιδάσης 23
Κεφάλαιο 2 Στεροειδείς ορμόνες και βιολογικώς δραστικά στεροειδή 25
2.1 Στοιχεία χημείας στεροειδών ενώσεων 25
2.2 Χοληστερόλη και παράγωγα 28
2.2.1 Βιοσύνθεση χοληστερόλης 28
2.2.2 Καταβολισμός χοληστερόλης 30
Παραγωγή και μοριακός μηχανισμός δράσης στεροειδών ορμονών 31
2.3 Κορτικοστεροειδή 32
2.3.1 Ενδογενή κορτικοστεροειδή 32
2.3.2 Συνθετικά αδρενοκορτικοειδή φάρμακα 36
2.3.3 Ανταγωνιστές αδρενοκορτικοειδών 43
2.4 Οιστρογόνα 46
2.4.1 Ενδογενή οιστρογόνα 46
2.4.2 Οιστρογόνα και παράγωγά τους που χρησιμοποιούνται στη θεραπευτική 50
2.4.3 Ανταγωνιστές οιστρογόνων (αντιοιστρογόνα) 55
2.5 Προγεστογόνα 60
2.5.1 Ενδογενή προγεστογόνα 60
2.5.2 Συνθετικά προγεστογόνα 62
2.5.3 Ανταγωνιστές προγεστογόνων 69
2.6 Ανδρογόνα 69
2.6.1 Ενδογενή ανδρογόνα 69
2.6.2 Φάρμακα για την αντιμετώπιση μειωμένων επιπέδων τεστοστερόνης 71
2.6.3 Στεροειδή αναβολικά φάρμακα 75
2.6.4 Μη στεροειδή ανδρογόνα 78
2.6.5 Φάρμακα που χρησιμοποιούνται στη θεραπεία παθήσεων του προστάτη 79
Κεφάλαιο 3: Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα 85
3.1 Εισαγωγή 85
3.2 Βιοσύνθεση των προσταγλανδινών 86
3.3 Βιολογική δράση των προστανοειδών 93
Φλεγμονή 94
Καρκίνος 96
Καρδιαγγειακό σύστημα 96
Γαστρεντερικό σύστημα 97
Νεφροί 98
Αναπαραγωγικό σύστημα 99
Πνεύμονες 100
3.4 Θεραπευτική αντιμετώπιση του άσθματος 100
3.4.1 Μεθυλοξανθίνες 102
3.4.2 Αναστολείς των λευκοτριενίων 103
3.4.3 Ανταγωνιστές των υποδοχέων των λευκοτριενίων 105
3.5 Η αναστολή των COX και σχετικές θεραπευτικές προσεγγίσεις 110
3.5.1 Αναλγητικά αντιπυρετικά: Παράγωγα ανιλίνης και π-αμινοφαινόλης 111
3.5.2 Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη αναλγητικά-αντιπυρετικά φάρμακα 114
Ασπιρίνη και σαλικυλικά άλατα 115
Παράγωγα πυραζολίου 119
Αρυλαλκανοϊκά οξέα – παράγωγα οξικού οξέος 122
Αρυλαλκανοϊκά οξέα – παράγωγα προπιονικού οξέος 127
Ν-αρυλοανθρανιλικά οξέα (φαιναμάτες) 130
Οξικάμες 131
Εκλεκτικοί COX-2 αναστολείς 133
3.6 Φάρμακα κατά της ρευματοειδούς και της ουρικής αρθρίτιδας 139
3.6.1 Χρόνιες παθολογικές καταστάσεις που συνδέονται με την παρουσία φλεγμονής 139
3.6.2 Φάρμακα που τροποποιούν την εξέλιξη της ρευματοειδούς αρθρίτιδας 141
Ενώσεις του χρυσού 141
Αμινοκινολίνες 142
Ανοσοκατασταλτικά 143
3.6.3 Φάρμακα κατά της ουρικής αρθρίτιδας 145
Κεφάλαιο 4: Φάρμακα που επιδρούν στο καρδιαγγειακό σύστημα 151
4.1 Εισαγωγή 151
4.2 Φάρμακα με θετική ινότροπο δράση 155
4.2.1 Καρδιοτονωτικοί γλυκοζίτες 155
Μηχανισμός δράσης 159
Σχέσεις δομής-δράσης 160
Φαρμακοκινητικά χαρακτηριστικά/αλληλεπιδράσεις 160
Τοξικότητα 162
4.2.2 Άλλα φάρμακα με θετική ινότροπο δράση 162
4.3 Αντιστηθαγχικά φάρμακα 164
4.3.1 Νιτρώδη 165
Ο ρόλος του ΝΟ στο κεντρικό και περιφερικό νευρικό σύστημα 165
Φάρμακα που σχετίζονται με την παραγωγή ΝΟ – νιτρώδεις και νιτρικοί εστέρες 168
4.3.2 Αποκλειστές διαύλων ασβεστίου 171
4.3.3 Τροποποιητές του μεταβολισμού 177
4.4 Αντιαρρυθμικά φάρμακα 179
Αντιαρρυθμικά φάρμακα κατηγορίας Ι 181
Αντιαρρυθμικά φάρμακα κατηγορίας ΙΑ 181
Αντιαρρυθμικά φάρμακα κατηγορίας ΙΒ 184
Αντιαρρυθμικά φάρμακα κατηγορίας ΙC 187
Αντιαρρυθμικά φάρμακα κατηγορίας ΙI 189
Αντιαρρυθμικά φάρμακα κατηγορίας ΙΙΙ 190
Αντιαρρυθμικά φάρμακα κατηγορίας ΙV 193
Αδενοσίνη 194
Κεφάλαιο 5: Αντιυπερλιποπρωτεϊναιμικά φάρμακα και αναστολείς βιοσύνθεσης της χοληστερόλης 195
5.1 Εισαγωγή – Λιπίδια πλάσματος 195
5.2 Φάρμακα για την αντιμετώπιση των υπερλιποπρωτεϊναιμιών 197
5.2.1 Ρητίνες ανταλλαγής ανιόντων 197
5.2.2 Αναστολείς της αναγωγάσης του HMG-CoA 199
5.2.3 Φιμπράτες 203
5.2.4 Αναστολείς απορρόφησης χοληστερόλης (ezetimibΕ) 205
5.2.5 Νικοτινικό οξύ (νιασίνη) 206
Κεφάλαιο 6: Αναστολείς φωσφοδιεστεράσης 209
6.1 Εισαγωγή 209
6.2 Αναστολείς της φωσφοδιεστεράσης PDE5 213
6.3 Αναστολείς των PDE3 και PDE4 218