«Η ενασχόλησή μου με την «Ιστορία της Ορθοπαιδικής» στηρίχθηκε σε δύο βασικά κίνητρα. Το πρώτο αφορά στο ενδιαφέρον μου για τη συμβολή των μεγάλων Ελλήνων στοχαστών, του Ιπποκράτη και του Γαληνού, στην εξέλιξη της ιατρικής επιστήμης και ιδιαίτερα της Ορθοπαιδικής. Το δεύτερο κίνητρο στηρίζεται στην απουσία –απ’ όσο τουλάχιστον γνωρίζω– ενός σχετικού συγγράμματος στην ελληνική, το οποίο παρουσιάζει συνολικά την εξέλιξη των βασικών θεμάτων που συγκροτούν το γνωστικό πεδίο της Ορθοπαιδικής, συμπεριλαμβανομένης και της σύγχρονης ελληνικής Ορθοπαιδικής.
Σε ό,τι αφορά στην ελληνική συμμετοχή στην εξέλιξη της Ορθοπαιδικής, στηρίχτηκα σε σχετικές δημοσιεύσεις Ελλήνων Ορθοπαιδικών, οι οποίες μνημονεύονται στην παρουσίαση του υλικού, καθώς και στη βιβλιογραφία που επισυνάπτεται στο τέλος αυτού του συγγράμματος».

Αμύντας Βαρβαρούσης

Περιεχόμενα
Πρόλογος ακαδημαϊκού Κ. Τούντα vii
Πρόλογος καθηγητή Π. Συμεωνίδη ix
Πρόλογος συγγραφέα xi
Εισαγωγή xxi
Μέρος πρώτο Από την αρχαιότητα μέχρι το μεσαίωνα 1
Κεφάλαιο Α Προϊστορική και πρώιμη αρχαία εποχή 3
1. Η Ορθοπαιδική στην προϊστορική εποχή 3
2. Η Ορθοπαιδική στους αρχαίους πολιτισμούς 8
Κεφάλαιο Β Ελληνική Ιατρική 21
1. Στοιχεία ορθοπαιδικής και τραυματολογίας στον Όμηρο 25
2. Ασκληπιός 30
3. Ιπποκράτης: Ο ‘πατέρας της ιατρικής’ 40
Κεφάλαιο Γ Η ορθοπαιδική μετά τον Ιπποκράτη 77
1. Ελληνιστικά χρόνια 78
2. Γαληνός 83
3. Ιπποκρατισμός – Γαληνισμός 99
Κεφάλαιο Δ Μεσαίωνας 101
1. Βυζαντινή ιατρική 101
2. Αραβική ιατρική: οι σπουδαιότεροι γιατροί 105
3. Δυτική ιατρική 109
Μέρος δεύτερο Η ορθοπαιδική στη νέα εποχή
Από την Αναγέννηση και το Διαφωτισμό μέχρι και το δέκατο ένατο αιώνα 113
Κεφάλαιο Ε Αναγέννηση 115
1. Γενικά 115
2. Ανατομία και τέχνη 116
Κεφάλαιο ΣT Τα πρώτα βήματα για μια αυτοτελή παρουσία της Ορθοπαιδικής 127
1. Γενικά 127
2. Οι πρώτες συστηματικές προσπάθειες αντιμετώπισης ορθοπαιδικών παθήσεων 129
3. Πρώιμες κλινικές εκτιμήσεις ορθοπαιδικών παθήσεων 136
Κεφάλαιο Ζ Τα νέα επιτεύγματα στην ορθοπαιδική χειρουργική 155
1. Μικρόβια 156
2. Αντισηψία και ασηψία 157
3. Στηθοσκόπιο 160
4. Γύψινος επίδεσμος 160
5. Αναισθησία 162
6. Ακτίνες Χ 164
7. Οι πρώτοι επιστημονικοί θεσμοί στην Ορθοπαιδική 165
8. Τα πρώτα ινστιτούτα Ορθοπαιδικής 168
Μέρος τρίτο Εικοστός αιώνας 175
Κεφάλαιο Η Η σύγχρονη ορθοπαιδική χειρουργική 177
1. Γενικά 177
2. Ραιβοποδία 179
3. Συγγενές εξάρθρημα του ισχίου (Σ.Ε.Ι.) 186
4. Οστεοχονδρίτιδα μηριαίας κεφαλής 192
5. Επιφυσιολίσθηση της άνω μηριαίας επίφυσης 193
6. Το ραιβό ισχίο στα παιδιά 195
7. Οστεοαρθρίτιδα και οστεοτομίες 196
8. Αρθροδέσεις 201
Κεφάλαιο ΘΑρθροπλαστική 209
1. Αντικατάσταση της μηριαίας κεφαλής 210
2. Το οστικό τσιμέντο 214
3. Ολική αντικατάσταση της άρθρωσης του ισχίου 216
4. Αρθροπλαστική του γόνατος 221
5. Αρθροπλαστική του αγκώνα 225
Κεφάλαιο Ι Κατάγματα 227
1. Κάταγμα του αυχένα του μηριαίου 229
2. Κάταγμα-εξάρθρημα του ισχίου 231
3. Διατροχαντήριο κάταγμα 233
4. Κατάγματα του μηριαίου και της κνήμης 235
5. Κάταγμα του αντιβραχίου 241
6. Κάταγμα του κάτω πέρατος της κερκίδας 243
7. Κάταγμα του σκαφοειδούς οστού του καρπού 244
8. Κατάγματα των σφυρών 246
9. Κάταγμα του αστραγάλου 249
10. Κατάγματα-εξαρθρήματα της σπονδυλικής στήλης 250
Κεφάλαιο ΙΑKαθ’ έξιν εξάρθρημα ώμου βλαισός μέγας δάκτυλος παθήσεις γόνατος και σπονδυλικής στήλης 257
1. Καθ’ έξιν εξάρθρημα του ώμου 257
2. Βλαισός μέγας δάκτυλος 261
3. Συνδεσμικές βλάβες του γόνατος 264
4. Μηνίσκοι 266
5. Οστεοχονδρίτις dissecans 268
6. Δισκοπάθεια 269
7. Σκολίωση 272
8. Σπονδυλική στένωση 280
9. Σπονδυλολίσθηση 282
Κεφάλαιο ΙΒ Τραύματα οστικές λοιμώξεις φυματίωση πολιομυελίτιδα οστεομεταμοσχεύσεις και όγκοι 285
1. Τραύματα και ανοικτά κατάγματα 285
2. Εξωτερική οστεοσύνθεση 296
3. Λοιμώξεις των οστών και των αρθρώσεων 300
4. Φυματίωση 312
5. Πολιομυελίτιδα 320
6. Μαιευτική παράλυση 330
7. Οστεομεταμοσχεύσεις και ψευδαρθρώσεις 332
8. Όγκοι των οστών 340
Κεφάλαιο ΙΓ Οι νέες εφευρέσεις 347
1. Σπινθηρογράφημα 347
2. Αξονική τομογραφία και μαγνητικός συντονισμός 348
3. Ηλεκτρομυογράφημα 349
4. Αρθροσκόπιο 353
5. Χειρουργικό μικροσκόπιο και μικροχειρουργική 355
6. Ακτίνες Laser 356
7. Υπερηχογράφημα 357
Μέρος τέταρτοΗ εξέλιξη της σύγχρονης ελληνικής ορθοπαιδικής 359
Κεφάλαιο ΙΔ Η ελληνική ορθοπαιδική στον 20ό αιώνα 361
1. Τα πρώτα βήματα 361
2. Η θεμελίωση της ελληνικής Ορθοπαιδικής 364
3. Η αυτοτέλεια της ελληνικής Ορθοπαιδικής 366
4. Ελληνική Εταιρεία Χειρουργικής Ορθοπαιδικής και Τραυματολογίας (Ε.Ε.Χ.Ο.Τ.) 377
5. Ορθοπαιδική και Τραυματολογική Εταιρεία Μακεδονίας-Θράκης (Ο.Τ.Ε.ΜΑ.Θ.) 393
6. Ελληνική Εταιρεία Επανορθωτικής Μικροχειρουργικής 397
7. Ελληνική Εταιρεία Μελέτης Μεταβολισμού των Οστών – Ελληνικό Ίδρυμα Οστεοπόρωσης 398
8. Πανεπιστημιακές Κλινικές 399
9. Νεότεροι ορθοπαιδικοί που διέπρεψαν στο εξωτερικό 415
Κεφάλαιο ΙΕ Νοσοκομεία 419
1. Νοσοκομείο Κ.Α.Τ. 422
2. Ασκληπιείο Βούλας 426
3. Ασκληπιείο Λέρου 430
4. Ορθοπαιδική Κλινική Λαϊκού Νοσοκομείου 432
5. Ορθοπαιδική Κλινική Νοσοκομείου Κιλκίς 433
6. Νοσοκομεία Παίδων 436
7. Ορθοπαιδικές Κλινικές Γενικού Κρατικού Νοσοκομείου Αθηνών ‘Γ. Γεννηματάς’ 442
8. Ορθοπαιδικές Κλινικές Νοσοκομείου ‘Ο Ευαγγελισμός’ 443
9. Ορθοπαιδική Κλινική Γενικού Περιφερειακού Νοσοκομείου Νικαίας Πειραιώς 445
10. Ορθοπαιδική Κλινική Γενικού Νοσοκομείου Πειραιώς ‘Τζάνειον’ 445
11. Αντικαρκινικό Νοσοκομείο ‘Ο Άγιος Σάββας’ 446
12. Ορθοπαιδική Κλινική Νοσοκομείου Ελευσίνας ‘Θριάσιο’ 447
13. Ορθοπαιδική Κλινική ‘Κοργιαλενείου-Μπενακείου’ Νοσοκομείου Ε.Ε.Σ. Αθηνών 448
14. Ορθοπαιδικές Κλινικές Α΄ Νοσοκομείου Ι.Κ.Α. Πεντέλης (πρώην ‘Παπαδημητρίου’) 449
15. Ορθοπαιδική Κλινική Γενικού Νοσοκομείου Α. Φλέμινγκ (Τσαγκάρη) 450
16. Ορθοπαιδική Κλινική Κεντρικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης ‘Γ. Γεννηματάς’ 450
17. Νοσοκομείο Α.Χ.Ε.Π.Α. Θεσσαλονίκης 451
18. Ορθοπαιδική Κλινική Νοσοκομείου ‘Άγιος Παύλος’ (Θεσ/κη) 452
19. Ορθοπαιδική Κλινική Νοσοκομείου ‘Άγιος Δημήτριος’ (Θεσ/κη) 453
20. Ορθοπαιδική Κλινική Β΄ Νοσοκομείου Ι.Κ.Α. Θεσσαλονίκης ‘Η Παναγία’ 453
21. Ορθοπαιδική Κλινική Νοσοκομείου Δράμας 454
22. Ορθοπαιδική Κλινική Ιπποκράτειου Γενικού Περιφερειακού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης 455
23. Στρατιωτικά Νοσοκομεία 456
24. Ιδιωτικά Νοσοκομεία 462
25. Εταιρείες και Ιδρύματα Προστασίας Αναπήρων 463
Καταστατικό Ε.Ε.Χ.Ο.Τ. 466
Παράρτημα Βιογραφικός Οδηγός – Προσωπικότητες που συνέβαλαν στην εξέλιξη της Ορθοπαιδικής 477
Ι. Ευρώπη 478
ΙΙ. Αμερική 531
ΙΙΙ. Αυστραλία 551
IV. Ασία 551
Συμπληρωματική Ξενόγλωσση Βιβλιογραφία 552