«Περιήλθε σε μένα το αρχείο –ακριβέστερα μέρος του αρχείου– του Στράτη Αθανασάκου, με ιστορικές κι άλλες ενδιαφέρουσες πληροφορίες, για τα θέματα του τόπου μας και για ευρύτερα εθνικά.
Αυτό ήταν μια πρόκληση, η οποία κέντρισε το ενδιαφέρον μου κι έγινε αφορμή γι’ αυτή την παρουσίαση της προσωπικότητας και του έργου του Στράτη Αθανασάκου, μιας και πιστεύω πως η όλη του ζωή και η πορεία του συνδέεται άρρηκτα με την ιστορία του τόπου μας, της Θεσπρωτίας, αρχίζοντας από τη θητεία του ως Επάρχου Θυάμιδος (Φιλιατών) στη δεκαετία του 1930 και στη συνέχεια στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940–41 και στη μεταπολεμική περίοδο των δεκαετιών που υπηρέτησε τον τόπο ως ενεργός πολίτης και πολιτικός.
Ιδιαίτερη είναι η δράση του στο εθνικό θέμα της Μουσουλμανικής μειονότητας της Θεσπρωτίας (Τσάμηδες). Ενισχυτικά και καταλυτικά έδρασε στην απόφασή μου αυτή της δημοσιοποιήσεως του αρχείου και η επιθυμία του ίδιου του Στράτη Αθανασάκου, η οποία εκφράζεται σε ένα τελευταίο υπόμνημά του, που υπέβαλε στις 31 Αυγούστου 1992, λίγους μήνες προ του θανάτου του για τους Αλβανοτσάμηδες. Σε αυτό γράφει: “… Είναι στη πρόθεσή μας όχι μόνο αυτή η εργασία μας, αλλά κι όλα όσα έχουμε συντάξει για το θέμα αυτό (της Μουσουλμανικής μειονότητας) κατά καιρούς, να τα δημοσιεύσουμε σ’ ενιαίο έργο, για να αποτελέσει κι αυτό βασικό στοιχείο για τη σύγχρονη ιστορία του τόπου μας, διά το ιστορικό αυτό εθνικό θέμα, αλλά η έκδοση να γίνει σ’ ένθετο χρόνο, ο οποίος εξαρτάται από τη διεθεύτηση του θέματος…”».

Περιεχόμενα
Βιογραφικό σημείωμα του ιδίου Φωτογραφία του Στρ. Αθανασάκου ix
Πρόλογος του συγγραφέα xiii
Εισαγωγικό σημείωμα του συγγραφέα xv
Ευχαριστίες xix
1 Ο Στράτης Αθανασάκος και η γενέτειρά του
Λίγα λόγια για το ξεκίνημα της ζωής και τις ρίζες του 1
Ο δεσμός του Στράτη Αθανασάκου με τις ρίζες του 1
Η αγάπη και η νοσταλγία για τη γενέτειρά του 3
Η στερνή του βούληση 5
2 Ο Στράτης Αθανασάκος στη Θεσπρωτία
Εισαγωγικά 7
Ο Στράτης Αθανασάκος Έπαρχος Θυαμίδος 1929-1933 – Η έκδοση της εφημερίδας ΘΕΣΠΡΩΤΙΑ 8
Ανάληψη καθηκόντων και το έργο του Επάρχου 13
Η δρομολόγηση των έργων 15
Προβληματισμοί από το χαμηλό επίπεδο του λαού 17
Η παραίτηση του Στρ. Αθανασάκου από τη θέση του Επάρχου κι ο απόηχος 21
Ο Στρ. Αθανασάκος ιδιωτεύει ως Συμβολαιογράφος Φιλιατών 25
Ο γάμος του με την Ευτυχία Κοτσώνη 26
3 Η διαδρομή και η συνεχής δράση του Στράτη Αθανασάκου στη Θεσπρωτία
Η φροντίδα του για τον τόπο (Αρχίζοντας από το τέλος της ζωής του) 29
Η ζωή και η δράση στη Θεσπρωτία του Στρ. Αθανασάκου κατά χρονολογική σειρά 36
Μετά τον πόλεμο και την κατοχή 37
Στην επιτροπή του ΟΗΕ 37
Ο Στρ. Αθανασάκος ως πολιτικός 39
Η παρακολούθηση των προβλημάτων 43
Δύο μεγάλα έργα: Το φράγμα του Καλαμά και ο αναδασμός 47
Ρύθμιση των ακινήτων των φυγάδων Μουσουλμάνων 48
4 Eθνική δράση Ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος
Η μάχη του Καλαμά 1940-1941 50
Σταχυολογήματα από τα υπάρχοντα δημοσιεύματα του αρχείου του Στρ. Αθανασάκου 51
5 Το νοσοκομείο Φιλιατών
Η συμβολή του Στράτη Αθανασάκου από την ίδρυση και σ' όλη του τη λειτουργική διαδρομή 59
Το ξεκίνημα του νοσοκομείου – Ο Πέτρος Μπέμπης 59
Η συμβολή του Στρ. Αθανασάκου ως Επάρχου 63
Εμπεριστατωμένο δημοσίευμα του Στρ. Αθανασάκου για το Νοσοκομείο Ιστορικό ντοκουμέντο 67
Τα εγκαίνια του Νοσοκομείου 74
Αναγνώριση της προσφοράς του Π. Μπέμπη 75
6 Το εργοστάσιο Κλωστήρια Φιλιατών Α.Ε. – Η θέση του Στράτη Αθανασάκου
Το ξεκίνημα 79
Οι ανησυχίες κι οι ενέργειες του Στρ. Αθανασάκου 81
Αντιδράσεις κι αντιπαραθέσεις Πανεπαρχιακή σύσκεψη 94
Πανεπαρχιακή σύσκεψη 97 Μαρτυρίες πολιτών 100
Μια απάντηση από το Μέτο Λάγια 102
7 Η Μουσουλμανική μειονότητα Θεσπρωτίας (Οι Αλβανοτσάμηδες)
Εισαγωγή 107
Στοιχεία από το Αρχείο του Στρ. Αθανασάκου 111
Πληροφοριακό Σημείωμα του Στρ. Αθανασάκου για την άλλοτε 113
μειονότητα των Μουσουλμάνων Τσάμηδων στο Νομό Θεσπρωτίας-Ηπείρου 14 Ιουλίου 1986
Πρακτικό Συμβουλίου της Κοινωνίας των Εθνών (Γενεύη 6 Μαρτίου 1924) 114
Η άρση του Εμπολέμου με την Αλβανία 118
Ενημερωτικά Σημειώματα Υπομνήματα προς την κυβέρνηση του Κ. Μητσοτάκη 122
Ομιλία του Στρ. Αθανασάκου σε Επιστημονικό Συνέδριο 153
Άλλα στοιχεία για τους Αλβανοτσάμηδες από το αρχείο του Στρ. Αθανασάκου 190
8 Προσωπικές μαρτυρίες για την προσωπικότητα και τη συμβολή του Στρ. Αθανασάκου στη Θεσπρωτία
Παράρτημα 203