«Το δοκίμιο, ως γνωσιακό διάβημα προσέγγισης ενός αντικειμένου, γενικού ή ειδικού ενδιαφέροντος, αναπτύσσει την απαιτούμενη νοητική προσπάθεια στο περιγεγραμμένο πεδίο που περικλείει την ουσία του θέματός του και τα συναρτώμενα μ’ αυτό στοιχεία. Κύρια χαρακτηριστικά του είναι: η εντατική διερεύνηση του καθ’ όλου ή του επί μέρους και η εξειδικευμένη αναφορά σε αυτό.
»Το βιβλίο αυτό περιλαμβάνει 30 δοκίμια – πραγματεύσεις θεμάτων πνευματικού, ηθικού, κοινωνικοοικονομικού και πολιτικού περιεχομένου. Η συγγραφή τους στρατεύεται στην προσπάθεια προαγωγής της ανθρώπινης συνείδησης».
Στο καινούργιο του βιβλίο, ο νομικός και πολιτικός επιστήμων Δημήτρης Σιάτρας διερευνά σύνθετες έννοιες και φαινόμενα κατά τρόπο εμπεριστατωμένο και ενδελεχή. Το πολυθεματικό αυτό βιβλίο απαρτίζεται από δοκίμια με ποικίλες στοχεύσεις: φιλοσοφικές, κοινωνιολογικές, πολιτικές και ανθρωπολογικές, ο δε αποδεικτικός τους λόγος θεμελιώνεται τόσο στην ευρεία εποπτεία της επιστημονικής και φιλοσοφικής βιβλιογραφίας όσο και στην επίκληση της καθημερινής εμπειρίας του συγγραφέα, προϊόν οξυδερκούς θεώρησης των πολυσύνθετων φαινομένων που ανιχνεύει.
Με λόγο πυκνό και ακριβή, ύφος προσωπικό, γνωστό άλλωστε και από το είδος του δοκιμίου που με επιτυχία καλλιεργεί, το έργο του αποτελεί μια ακόμα σπουδαία συμβολή στην πλούσια παράδοση της ελληνικής δοκιμιογραφίας.

ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ, ix
Α΄ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΕΣ ΕΝΑΤΕΝΙΣΕΙΣ, 1
1. Λόγος περί Μεταφυσικής, 1
2. Πλατωνική και νεοπλατωνική κοσμολογία, 6
3. Πνεύμα και Συνείδηση, 13
4. Φύση και άνθρωπος, 19
5. Το ανθρώπινο πρόσωπο, 25
6. Η φιλοσοφία σήμερα, 30
Β΄ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΣΥΝΤΕΤΑΓΜΕΝΕΣ, 37
1. Η δυναμική του πνεύματος, 37
2. Ελευθερία και πνευματική έκφραση, 43
3. Η γλώσσα (ήθος και ποιότητα), 49
4. Έλεγχος της ιστορίας, 55
5. Ιστορία και Συνείδηση, 62
6. Σύμπαν και ανθρώπινη συνείδηση, 68
7. Εκφάνσεις δογματισμού, 74
8. Θρησκεία και ανεξιθρησκία, 80
Γ΄ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΟΙ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ, 87
1. Αυτοθεώρηση του ανθρώπου, 87
2. Ο οικουμενικός άνθρωπος, 93
3. Θεωρήσεις ουμανισμού, 99
4. Ηθική αταξία, 105
5. Ατομικότητα και στράτευση, 111
6. Η Βιομηχανική Κοινωνία, 117
7. Ο τεχνικός πολιτισμός, 123
8. Η αμήχανη εποχή, 130
Δ΄ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΚΟΠΙΣΕΙΣ, 137
1. Πολιτεία - πολίτες – πολιτική, 137
2. Πολίτες εν ελευθερία, 144
3. Αγωγή του πολίτη, 150
4. Πορτρέτο πολιτικού ιδεολόγου, 157
5. Σκοπούμενα των πολιτικών ηγητόρων, 163
6. Πολιτική και λαϊκισμός, 168
7. Κράτος και Επιστήμη, 174
8. Αλληλοπάθεια λαού και κράτους, 181